«Η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζουν να θίγονται τα όρια της ελευθερίας των άλλων» Εμμάνουελ Καντ
Ελευθερία σημαίνει δυνατότητα ανεμπόδιστης από κάθε εξωτερικό εξαναγκασμό ανάπτυξης της προσωπικότητάς μας. Η ελευθερία είναι δικαίωμα, αλλά ταυτόχρονα και ευθύνη και υποχρέωση σεβασμού της ελευθερίας των άλλων.
«Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις»
Άρθρο 4 παρ.2 Ελληνικού Συντάγματος
Στις Δημοκρατικές πολιτείες οι ελευθερίες εκφράζονται μέσα από την αναγνώριση δικαιωμάτων από το Σύνταγμα Το Σύνταγμα ρυθμίζει την οργάνωση και τη λειτουργία της κρατικής εξουσίας προσδιορίζοντας επακριβώς τα όρια των αρμοδιοτήτων των κρατικών οργάνων ώστε να παρεμποδίζονται αυθαιρεσίες σε βάρος των πολιτών. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίσουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων των πολιτών.
Δικαίωμα είναι η δυνατότητα αυτοκαθορισμού που αναγνωρίζεται στο άτομο μέσα στο πλαίσιο μίας δημοκρατικής πολιτείας.
Τα Συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα διακρίνονται σε:
α) Ατομικά που αφορούν την προστασία του ατόμου από ενδεχόμενη αυθαιρεσία των οργάνων της κρατικής εξουσίας. Όπως:
Το άσυλο της κατοικίας και η προστασία του ιδιωτικού βίου (Άρθρο 9 παρ.1 Συντάγματος).
«Κανείς δεν μπορεί να εισέλθει στο χώρο της κατοικίας, χωρίς την συγκατάθεση του ενοίκου».
Και η ελευθερία τύπου και έκφρασης (Άρθρο 14 παρ.1 του Συντάγματος)
«Καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και διά του τύπου τους στοχασμούς του τηρώντας τους νόμους του κράτους»
β) Πολιτικά που διασφαλίζουν τη συμμετοχής του ατόμου στις πολιτικές διαδικασίες και στην άσκηση εξουσίας. Όπως:
Το Δικαίωμα του «εκλέγειν» και του «εκλέγεσθαι» (Άρθρο 51 του Συντάγματος)
Οι πολίτες που πληρούν τις προϋποθέσεις έχουν το δικαίωμα να εκλέξουν τους αντιπροσώπους τους ή και να εκλεγούν σε κάποιο δημόσιο αξίωμα
Το Δικαίωμα ίδρυσης και συμμετοχής σε πολιτικό κόμμα (Άρθρο 29 του Συντάγματος)
«Έλληνες πολίτες που έχουν το εκλογικό δικαίωμα μπορούν ελεύθερα να ιδρύουν και να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα »
γ) Κοινωνικά που συνιστούν εγγύηση για την παρέμβαση της πολιτείας στην κοινωνική ζωή και την εξασφάλιση παροχών για την δικαιότερη κατανομή του πλούτου. Όπως:
Το Δικαίωμα στην υγεία (Άρθρο 21 παρ.3 του Συντάγματος)
«Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος, της αναπηρίας και για την περίθαλψη των απόρων.»
Το Δικαίωμα στην δωρεάν παιδεία (Άρθρο 16 παρ.4 του Συντάγματος)
«Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια.»
Η Διεθνής Προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Η προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποτελεί έναν από τους λόγους που επιβάλουν τη διεθνή συνεργασία, μέσω των Διεθνών Οργανισμών..
Η πρώτη διεθνής αναγνώριση τους έγινε με την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, το 1948. Με την Οικουμενική Διακήρυξη η Διεθνής κοινότητα κατοχυρώνει την προστασία του δικαιώματος όλων των ανθρώπων στη ζωή και την αξιοπρέπεια, ενώ παράλληλα απαγορεύει τα βασανιστήρια, την απάνθρωπη ταπεινωτική συμπεριφορά, κάθε εμπόδιο στην ελευθερία της σκέψης, έκφρασης, θρησκευτικής πίστης, πολιτικής επιλογής και συμμετοχής στην πολιτική ζωή. Απαγορεύει επίσης την άνιση αντιμετώπιση ατόμων και ομάδων εξαιτίας των πεποιθήσεων , του φύλου , της φυλής , της θρησκείας, της γλώσσας ή της αναπηρίας τους.
Πολλές άλλες διεθνείς συμφωνίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν υπογραφεί μέχρι σήμερα, όπως:
- Η Σύμβαση των Ηνωμένων εθνών για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων του 1965.
- Η τελική Πράξη του Ελσίνκι (1975), που υιοθετήθηκε από τη Διάσκεψη για την ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (Δ.Α.Σ.Ε.). η οποία το 1994 μετασχηματίσθηκε σε διεθνή οργανισμό με την ονομασία Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (Ο.Α.Σ.Ε.).
- και Η Σύμβαση Δικαιωμάτων του Παιδιού που ψηφίστηκε από τον Ο.Η.Ε. το 1989, και περιλαμβάνει δικαιώματα για την επιβίωση, την ανάπτυξη, την προστασία των παιδιών από κάθε μορφή εκμετάλλευσης, τη συμμετοχή τους στην εκπαίδευση κ.ά.
Στις Διεθνείς Συμβάσεις και συμφωνίες των κρατών για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανήκει και το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο, το οποίο εφαρμόζεται στις περιπτώσεις πολέμου , κατοχής ή ένοπλων συρράξεων. Οι κανόνες του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου αποσκοπούν:
α) Στην προστασία των προσώπων που δεν συμμετέχουν στις εχθροπραξίες δηλ. των αμάχων, των ασθενών και των αιχμαλώτων .
β) Στην επιβολή των αρχών του σεβασμού της ζωής και της αξιοπρέπειας των αιχμαλώτων και της περίθαλψης των τραυματιών
γ) Στον περιορισμό των όπλων
Η προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο
Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε που ψηφίστηκε το 2000 καθορίζει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις σχέσεις τους με την Ένωση και οι διατάξεις του δεσμεύουν όλα τα κράτη – μέλη. Όλοι οι πολίτες των κρατών μελών της Ε.Ε. είναι και πολίτες της Ένωσης και για το λόγο αυτό έχουν :
Το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να εγκατασταθούν σε οποιοδήποτε κράτος μέλος για να σπουδάσουν και να εργαστούν.
Το δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς και στις δημοτικές εκλογές στο κράτος – μέλος που κατοικούν, με τους ίδιους όρους που ισχύουν για τους πολίτες του συγκεκριμένου κράτους.
Το δικαίωμα να απολαμβάνουν στο έδαφος τρίτης χώρας στην οποία το κράτος τους δεν εκπροσωπείται, την προστασία των διπλωματικών αρχών άλλης χώρας μέλους της ΕΕ, η οποία διαθέτει Πρεσβεία ή προξενείο στο έδαφος της τρίτης χώρας.
Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Θεμελιωδών Ελευθεριών του Συμβουλίου της Ευρώπης (1950
Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Θεμελιωδών Ελευθεριών του Συμβουλίου της Ευρώπης (1950) κατοχυρώνει μεταξύ άλλων το δικαίωμα στη ζωή, την απαγόρευση των βασανιστηρίων, της δουλείας και της καταναγκαστικής εργασίας, το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια, το δικαίωμα στη δίκαιη δίκη, το σεβασμό του ιδιωτικού βίου και την ελευθερία της σκέψης.
Βάσει της Σύμβασης ιδρύθηκε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ο πολίτης που θεωρεί ότι έχουν παραβιαστεί τα δικαιώματά του σύμφωνα με τη Σύμβαση από ένα κράτος μέλος μπορεί να φέρει την υπόθεση στο Δικαστήριο. Οι αποφάσεις του Δικαστηρίου είναι νομικά δεσμευτικές και το Δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να επιδικάσει αποζημίωση.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στις παρακάτω ιστοσελίδες:
